Pers | Mariken | Op stand in leegstand

Op stand in leegstand

Het is woensdag 7 augustus 2013. Na een fiks aantal hete dagen van boven de 30 graden, valt deze dag flink uit de toon. Het is fris, de zomerjas moet aan, en het regent pijpenstelen. Ik heb afgesproken in de Stikke Hezelstraat met Eelko van Iersel, cultureel ondernemer. Gelukkig schijnt binnen in zijn galerie ’Zeven Zomers’ de zon!

Binnen tref ik een goedlachse, met licht omringde, Eelko aan. Ook zijn galerie is opvallend ruim en licht, en zijn mooi gekleurde olieverf impressies op doek geven werkelijk warmte af. De naam van zijn galerie, “Zeven Zomers”, dekt de lading treffend.

Spiritueel
“De zeven is een mooi, spiritueel getal”, aldus de schilder. “Je hebt de zeven chakra’s, de zeven schoonheden en de 7 is een geluksgetal. En vergeet natuurlijk niet de ‘Zeven Zomers lang’ uit het liefdeslied van Bonnie St. Claire“, zegt Eelko met een knipoog. Spiritualiteit is een belangrijk thema in zijn leven. Als 23- jarige creatief therapeut in de volwassenen-psychiatrie, brandde Eelko op. Hij heeft toen een half jaar thuis gezeten. Via via kwam hij in aanraking met meditatie en het Sjamanisme. De straatjes werden schoongeveegd, de weg vrijgemaakt, het pad gebaand. Zijn eigen creativiteit kreeg de ruimte. Naast zijn werk als grafisch ontwerper, is Eelko nu al ongeveer 15 jaar kunstschilder en brengt hij via, zoals hij dat zelf noemt, een nomadisch galerie zijn werk en werk van anderen aan de man. Zijn manier van ondernemen is eigenlijk de reden dat ik met hem in contact ben gekomen.

Leegstand
Zoals zo velen is mij de leegstand in het centrum een doorn in het oog. Ik wilde daar een stukje over plaatsen in de Mariken. Toegespitst op de specifieke problematiek in Nijmegen Centrum en de plannen van de Gemeente Nijmegen. Toen diende Eelko van Iersel zich aan. Eelko is zoals men dat noemt een “cultureel ondernemer”. Hij lacht daar zelf een beetje om. “Het is hip en in de mode om cultureel ondernemer te zijn”. De “terugtrekkende” gemeentelijke overheid juicht dit type ondernemerschap, na het debacle van de BKR, uiteraard toe. Kunstenaars moeten zelf aan de bak en creatief zijn om hun kunstwaar aan de man te brengen. Eelko is een cultureel ondernemer “avant la lettre” zoals we dat zo mooi plegen te noemen. Het begon allemaal een decennium geleden. Op een gegeven moment was hij het zat om met zijn eigen portfolio overal langs te gaan om zijn werk te mogen aanbieden. Hij zou en moest zijn eigen podium creëren. Fietsend door het centrum van Nijmegen viel zijn oog op het toenmalige, al enige tijd leegstaande, pand van “van de Werf” op Plein ‘44. Niet gehinderd door enige beren op de weg, ging Eelko recht op zijn doel af. Hij vroeg aan de buren het telefoonnummer van de eigenaar van het pand, en kwam zo in contact met een grote vastgoedondernemer uit Rotterdam. In no-time was alles in kannen en kruiken.

Jubileum
Onlangs vierde hij zijn 10 jarig jubileum met zijn nomadisch galerie. Hij betrekt tijdelijk leegstanden panden in de binnenstad om tegen gereduceerde huurprijs een mooi galerie in te richten. Mooi is wel belangrijk voor Eelko. Schoonheid en kunst zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden . Ondanks het feit dat hij tijdelijk betrekt moet de inrichting van zijn galerie en de plek cachet hebben. Kunst verdient het om in een mooie binnen- en buitenomgeving te staan. Daarnaast straalt zijn galerie ook weer schoonheid af naar de omgeving. Een klassieke win –win situatie. Om met zijn eigen woorden te spreken: “Ik wil geen rommelhok met doeken voor de ramen. Het is exclusieve business, dus moet het ook exclusiviteit uitstralen!” Wordt het betreffende pand regulier verhuurd, dan pakt hij zijn boeltje en verkast.

Ook anderen
Naast zijn eigen werk toont hij om de twee maanden kunst van 4 anderen. Altijd volgens hetzelfde concept. met 2-dimensionaal werk en drie kunstenaars met ruimtelijk ‘3D’ werk. Zo loop je altijd tussen en voor de kunstwerken. Hij vindt het leuk dat na verloop van tijd het galerie verplaatst moet worden omdat het pand regulier verhuurd wordt. Iedere plek heeft zijn eigen vibes en verhaal. Niet alle plekken voldoen aan zijn maatstaven. Zo heeft hij ooit op het allerlaatste moment een pand afgewezen. Hij kon dat voor een prikkie huren. Eelko geeft aan dat dat volkomen intuïtief gaat. “Zodra ik “last”van iets krijg en het me bezig blijft houden ’s nachts dan weet ik dat ik er niet verder mee moet gaan. Zo ook bij dit pand. Van binnen heel veel mogelijkheden maar niet op de juiste plek. Vlak voor de sleuteloverdracht heb ik de verhuurder gebeld en aangegeven dat ik nog wel langs zou komen maar dat ik het pand niet ging betrekken”. Eerlijk zaken doen is ook een ding.

Waarderingssubsidie
Omdat de gemeente Nijmegen erg blij is met zijn al tien jaar durend ondernemend initiatief, heeft hij daar pas een waarderingssubsidie voor gekregen. ‘deze gift kwam ten goede aan de extra kosten die het vieren van het 10 jarig bestaan met zich mee brachten’. De gemeente heeft belang bij het oplossen van leegstand. Omdat Eelko dit al jaren op eigen kracht doet, en hier succesvol in is, hij kan er immers goed van leven, heeft de organisatie “Tussentijds” (een samenwerkingsproject van Stichting Slak, de gemeente Nijmegen en de Federatie van de Ringstraten) onlangs hun oor te luister gelegd bij hem. Immers goed voorbeeld doet volgen. Hij geeft zelf aan dat als er niet iemand echt in charge is of er belang bij heeft dit soort organisaties weinig voor elkaar krijgen. (cultureel) Ondernemers en de markt moeten zelf in beweging komen, de gemeente moet flexibel zijn en faciliteren!

Stimuleren
Tijdens het gesprek vragen we ons af waarom het tijdelijk betrekken van leegstaande panden nog niet op grote schaal gebeurd. Zeker voor beginnende ondernemers is het in de opstartfase belangrijk dat je laag in de kosten zit en toch al naam en klandizie kan opbouwen. Gelukkig houdt de gemeente Nijmegen een lijst bij met leegstaande panden en stimuleert ze ook andersoortige ondernemers om tijdelijk te gaan betrekken. Ook voor bestaande ondernemers kan het lucratief zijn om zich te bezinnen op een ander (tijdelijk) pand, om zo de huidige pandeigenaren op de knieën te krijgen met hun exorbitante huurprijzen. Ondernemen moet wel mogelijk blijven. Het is heel wat als ondernemers signalen afgeven dat ze het hoofd moeilijk boven water kunnen houden. Het is des ondernemers om de schijn zo lang mogelijk op te houden. Om succesvol te zijn moet je succes uitstralen. Met andere woorden er is echt wat aan de hand. Ik vraag aan Eelko wat de gemeente en de ondernemers zelf kunnen doen om leegstand tegen te gaan. `Het is niet alleen een ding van de gemeente. Ook ondernemers zelf moeten slim en creatief te werk gaan. Zo vind ik het heel gek dat er in een straal van 2 kilometer vanaf mijn zaak twee buitensport-zaken zitten. Plek, timing en potentie moeten goed op kans van slagen getoetst worden. Een flexibele instelling is onontbeerlijk. Verder vooruitdenken en je niet vastzetten op de zaken die nu goed lopen. Je moet snel kunnen anticiperen op veranderingen in de markt en regelgeving en niet afwachten tot dat het kapot gaat. Met passie en bevlogenheid perfecte diensten verlenen. Ondernemen is een vak. Daarnaast moet de gemeente goed faciliteren. Ze moet in staat zijn om snel te kunnen schakelen met ‘crisis maatregelen’. Gratis parkeren is fijn. Misschien terug naar woon/werkpanden zoals ze van origine bedoeld zijn. Met kleine, mooie etalages en daarachter woonruimte`.

Besluit
We sluiten de avond en het interview af met een glas witte wijn. Het was voor ons beide een inspirerende avond. Fijn om deze meneer ontmoet te mogen hebben. En fijn om weer bevestigd te hebben dat er altijd meer wegen naar Rome leiden dan je in eerste instantie denkt. Denken in mogelijkheden en je eigen geluk afdwingen zijn wel zaken die bij mij zijn blijven hangen na dit gesprek. Met weer een leestip in de pocket, “De wet van aantrekking” en “vraag en het wordt gegeven” van Esther en Jerry Hicks, beloof ik Eelko dat ik persoonlijk de Mariken met dit interview kom brengen.

Interview door Manja van der Kraan